Zuurdesem stokbrood tot in perfectie
Ah, zuurdesem stokbrood. Het summum van ambachtelijk brood bakken. Maar wie ooit geprobeerd heeft om zelf zuurdesem stokbrood te maken, weet dat het geen gemakkelijke taak is. Je ziet die perfecte, goudbruine, knapperige stokbroden in de etalages van bakkers en denkt: “Hoe moeilijk kan het zijn om dat zelf te maken?” En dan, vol goede moed, ga je aan de slag in je eigen keuken. Spoiler alert: het wordt een avontuur.
Mijn eerste poging om zuurdesem stokbrood te maken, eindigde in iets dat meer leek op een taaie, uitgerekte pannenkoek dan op dat luchtige, krokante brood dat je in heel Frankrijk op de hoek van de straat kan kopen. Het deeg was te slap, de insnijdingen leken meer op een poging van een peuter om zijn naam te schrijven, en stoom creëren? Dat vergat ik compleet. Het resultaat was een plat, hard brood waar zelfs de eendjes in het park hun neus voor ophaalden.
Laten we het ook nog even hebben over die keer dat ik vergat stoom te creëren in de oven. Voor de onwetenden: stoom zorgt voor die kenmerkende knapperige korst. Zonder stoom lijkt je stokbrood meer op een veredelde broodstengel, taai en teleurstellend. De eerste keer dat ik deze stap vergat, kon ik mijn stokbrood als honkbalknuppel gebruiken.
Maar zoals bij alles wat de moeite waard is, leer je door fouten te maken. Na talloze mislukte pogingen en bijna-wanhopige momenten, begon ik langzaam de elementen om het perfecte zuurdesem stokbrood te maken onder de knie te krijgen. Het juiste meel, de correcte bulkrijs, en de kunst van het vormen—elk detail telt. En na uren oefenen, instructies lezen, en mijn keuken in een meelwolk veranderen, was daar ineens dat moment van pure voldoening. Een stokbrood dat er niet alleen uitzag en rook als stokbrood. het smaakte zelfs zoals bedoeld is: knapperig van buiten, luchtig van binnen, en met die onmiskenbare smaak van een goed gevoede zuurdesem.
Dus, als je ooit hebt overwogen om je eigen zuurdesem stokbrood te maken, bereid je voor op een aantal mooie leermomenten. Het zal niet altijd perfect gaan, maar de voldoening die je hebt wanneer je dat eerste, perfecte zuurdesem stokbrood uit de oven haalt, maakt het allemaal de moeite meer dan waard.
Ingrediënten voor het lekkerste zuurdesem stokbrood
Ingrediënten
- 450 gram bloem
- 300 (66,67%) gram water
- 45 (10%) gram actieve zuurdesemstarter (op zijn piek)
- 9 (2%) gram zout
Benodigdheden
- Digitale keukenweegschaal
- Grote mengkom
- Spatel of houten lepel
- Rijsmandje (of een schone theedoek in een kom)
- Plastic folie of een herbruikbare deksel (voor afdekking)
- Deegschraper (handig voor het hanteren van plakkerig deeg)
- Bakplaat of baksteen
- Couche of bakdoek (voor de laatste rijs)
- Deegmesje (voor het insnijden van het deeg)
- Oven en eventueel een ovenschaal voor stoom
Het deeg voor zuurdesem stokbrood maken
Oké, laten we de handen uit de mouwen steken!
Stap 1: Zorg dat je starter op zijn piek is
Zorg ervoor dat je zuurdesem starter op zijn piek is, wat betekent dat deze gevoed is en vol leven zit. De starter moet luchtig en bruisend zijn, klaar om je deeg te laten rijzen. Dit duurt meestal 4-6 uur na het voeden, afhankelijk van de temperatuur in je keuken.
Stap 2: Meng de ingrediënten
Meng 300 gram water met de 45 gram starter in een grote mengkom. Roer het geheel goed door
Wil je liever gebruikmaken van autolyse? Meng dan alleen het water met de bloem en laat het proces zijn werk doen. Wil je meer weten over autolyse en waarom het handig is? Lees mijn artikel over autolyse.
Stap 3: Voeg het zout toe
Voeg 10 gram zout toe. Meng het goed door elkaar met een spatel of lepel totdat alles is gemengd. Het zout helpt de gluten te versterken en brengt de smaak in balans.
Stap 4: Voeg de bloem toe
Voeg 450 gram bloem toe en maak er een deeg van. Roer het geheel goed door totdat er geen droge bloem meer zichtbaar is.
Stap 5: Kneed of doe stretch en folds
Begin met het kneden van het deeg op een licht met bloem bestoven werkoppervlak, of gebruik de stretch en fold techniek. Bij deze techniek rek je het deeg voorzichtig uit en vouw je het op zichzelf terug. Herhaal dit proces vier keer met tussenpozen van 30 minuten. Dit helpt de gluten zich verder te ontwikkelen zonder het deeg te overwerken.
Stap 6: Bulkrijs
Dek het deeg af met plastic folie of een herbruikbare deksel en laat het 10-12 uur rijzen bij kamertemperatuur. Gedurende deze tijd zal het deeg in volume toenemen en zullen de smaken zich verdiepen. Hoe warmer de omgeving, hoe sneller het deeg zal rijzen, maar let erop dat het niet te warm wordt, anders kan het deeg overrijzen.
Vormen en rijzen van het stokbrood
Na de bulkrijs is het tijd om je deeg de karakteristieke stokbroodvorm te geven. Volg deze stappen om ervoor te zorgen dat je deeg de juiste spanning en vorm krijgt:
- Plaats het deeg op het werkoppervlak: Leg je deeg op een licht met bloem bestoven werkoppervlak. Zorg ervoor dat het oppervlak groot genoeg is om comfortabel te kunnen werken.
- Voorvormen: Begin met het voorzichtig uitrekken van het deeg tot een rechthoek, waarbij je de korte zijden aan de boven- en onderkant hebt. Splits het deeg in 4 gelijke stukken (ongeveer 200 gram) en behoud de rechthoekige vorm waarin het ligt.
- Vouwen: Pak de bovenkant (lange zijde) van de rechthoek en vouw deze naar het midden van het deeg. Herhaal dit met de onderkant, zodat beide zijden elkaar in het midden ontmoeten. Druk de randen voorzichtig aan om ze samen te voegen.
- Oprollen: Begin aan één kant van het deeg en rol het strak op naar de andere kant, net zoals je een handdoek oprolt. Houd tijdens het rollen je vingers aan de zijkanten van het deeg om te voorkomen dat het uitloopt. Dit oprollen creëert een strakke buitenkant, wat belangrijk is voor de ovenrijs.
- Naad dichtknijpen: Als het deeg volledig is opgerold, knijp dan de naad (waar het deeg samenkomt) stevig dicht. Dit voorkomt dat het stokbrood tijdens het rijzen of bakken opengaat.
- Vorm het tot een langwerpige rol: Rol het deeg zachtjes heen en weer om het verder te verlengen tot de klassieke stokbroodvorm. De uiteinden moeten licht taps toelopen. Gebruik je handpalmen om deze vorm te krijgen door het deeg lichtjes naar buiten te duwen. Je stokbrood moet ergens tussen de 25 en 30 cm lang zijn.
- Controleer de spanning: Zorg ervoor dat het deeg stevig en gespannen aanvoelt, maar niet te strak. Dit helpt bij het verkrijgen van een goede ovenrijs en een mooie, luchtige kruim.
- Rusten voor de laatste rijs: Leg het gevormde deeg met de naad naar beneden op een couche dat is bestrooid met bloem. Dek het lichtjes af en laat het 1-2 uur op kamertemperatuur rusten, of totdat het in volume is toegenomen. De tijd kan variëren afhankelijk van de temperatuur in je keuken.
Praktische en kleinschalige privé workshop
Twijfel je of je deeg lang genoeg rijst? Wil je leren waarom jouw zuurdesem starter niet goed rijst? Wil jij ook stap voor stap zuurdesembrood leren bakken?
In mijn praktische, kleinschalige privéworkshop zuurdesembrood bakken leer je:
✔ Alles over het maken en onderhouden van een zuurdesem starter
✔ De sleutel tot succes voor een goede fermentatie & juiste rijstijd
✔ Hoe je een luchtig, knapperig zuurdesembrood bakt
📍 Locatie: In de buurt van Rotterdam
👥 Privé workshop voor 2 tot 4 personen
Bakken van je zuurdesem stokbrood
Stap 9: Voorverwarmen van de oven
Terwijl het deeg rijst, verwarm je je oven voor op 230°C. Plaats een baksteen of een omgekeerde bakplaat in het midden van de oven om gelijkmatige hitte te krijgen. Zet ook een ovenschaal op de bodem van de oven, die je later kunt vullen met water om stoom te creëren.
Stap 10: Insnijden van het stokbrood
Nadat de laatste rijs voltooid is, leg je het deeg voorzichtig op een met bakpapier beklede bakplaat of rechtstreeks op de hete baksteen. Gebruik een scherp deegmesje om enkele diagonale sneden in het deeg te maken. Dit helpt de stoom te ontsnappen en zorgt voor een mooie vorm tijdens het bakken.
Stap 11: Bakken met stoom
Giet direct na het plaatsen van het deeg op de bakplaat een kopje water in de ovenschaal op de bodem van de oven om stoom te creëren. Bak het stokbrood gedurende 20-25 minuten, of totdat de korst goudbruin is en het brood hol klinkt als je op de onderkant tikt. Voor een knapperige korst, haal je de laatste 5 minuten het water uit de oven.
Stap 12: Afkoelen en bewaren
Laat het stokbrood volledig afkoelen op een rooster voordat je het aansnijdt. Dit helpt om de binnenkant van het brood verder te laten uitharden en voorkomt dat het brood samendrukt bij het snijden. Bewaar je zuurdesem stokbrood op kamertemperatuur in een papieren zak of wikkel het in een schone keukendoek om de knapperige korst te behouden.
Wil je weten hoe je je zelfgebakken brood langer vers en smakelijk kunt houden? Lees het artikel over brood bewaren voor handige tips en trucs!
Veel gestelde vragen
Waarom is mijn stokbrood niet gerezen?
Een slecht gerezen stokbrood kan verschillende oorzaken hebben, zoals een te korte bulkrijs of het gebruik van een inactieve starter. Zorg ervoor dat je starter levendig is en dat je het deeg voldoende tijd geeft om te rijzen.
Hoe krijg ik een knapperige korst?
De sleutel tot een knapperige korst is een combinatie van stoom en hoge temperatuur tijdens het bakken. Zorg ervoor dat je oven goed heet is en gebruik stoom om een dunne, knapperige korst te creëren.
Kan ik het deeg ’s nachts in de koelkast laten rusten?
Jazeker! Door het deeg ’s nachts in de koelkast te laten rusten, vertraag je de fermentatie, wat resulteert in een dieper aroma en een betere structuur. Pas de rijstijden aan en bak het brood direct vanuit de koelkast voor het beste resultaat.
Variaties en toevoegingen aan je basis zuurdesem stokbrood recept
Eenmaal vertrouwd met het basisrecept, kun je gaan experimenteren met verschillende soorten bloem, zoals volkoren of spelt, of zaden en noten toevoegen voor extra smaak en textuur. Meer ideeën? Lees dan eens naar het recept voor semolinabrood voor inspiratie.
